خواب كودك ٢ تا ٦ سال

الگوی خواب کودک در سنین پیش از دبستان  (2 تا 6 سال)

خواب پس از دو سالگی به چه صورت است؟

چه چیزهایی به عنوان والد باید در مورد خواب کودکم در این دوره بدانم؟

کودکان در سنین پیش از دبستان و اوایل دبستان، موجودات شگفت انگیزی هستند و به سرعت از نظر مغزی، شناختی، زبانی، هیجانی و حرکتی در حال رشد هستند و همین مسئله الگوی خواب آنان را از کودکان زیرِ دو سال متفاوت می­کند.

آنان در این سنین تلاش تحسین برانگیزی، برای کشف و آزمایش محیط پیرامونشان دارند، که همین مسئله همراه با رشد مهارت های کلامی می تواند به شکل مقاومت در خواب جلوه گر شود و کودک بگوید: «خواب، نه!»، «نمی خوام بخوابم، بازی میخوام» یا به دلیل رشد مهارت حرکتی به تنهایی بتواند از تخت بیرون بیاید و اینگونه مانع خوابیدن شود.

رشد شناختی و قدرت تخیلشان در این سنین، می­تواند منجر به کابوس دیدن، ترس­های مختلف مانند ترس از تاریکی گردد. حتی اگر پیش از این کودک شما به راحتی میخوابید، ممکن است اکنون شما را بخواهد و نیمه شب پیش شما بیاید.

لذا هدایت کودک به سمت خواب و ایجاد عادت های سالم خواب، با این سیر سریع رشد، مسئله پیچیده ای است و کودک نیاز به حضور والد آگاه برای مدیریت خوابش دارد.

بسیاری از والدین از نحوه خوابیدن و یا کیفیت خوابِ کودکشان در این سن ناراضی هستند و معتقد هستند کودک ما بدخواب است.

در حالی که از منظر الگوی خواب كودك ٢ تا ٦ سال، اگر کودک به حضور شما برای خوابیدن و هم چنین برای دوباره به خواب رفتن (پس از بیدار شدن در طولِ نیمه شب و در مراحل خواب REM یا سبک­تر) در طولِ شب وابسته است و شما را بارها در نیمه شب فرا میخواند؛ کودک شما، بدخواب نیست. بلکه هنوز مهارت خود آرام سازی را تمرین نکرده است.

خودآرام‌سازی چیست؟

خودآرام‌سازی یک مهارت حیاتی مهم و مبتنی بر اصل رعایت دلبستگی ایمن کودک در الگوی خواب كودك ٢ تا ٦ سال است که کودکان را قادر می‌سازد تا بتوانند بدون نیاز به کمکِ زیاد والدین به خواب رفته و در طول شب مجدداً به خواب بروند. یکی از دلایلِ اصلی سخت به خواب رفتن و بیدار شدن زیاد در اواسطِ شب، این است که آنان در جست و جوی ترفندِ آرامش بخشی هستند که دوباره به خواب برگرداند (در اواسط شب) یا آنان آرام سازد و به خواب ببرد (ابتدای خواب).

این مهارت شامل تکنیک‌های آرام‌سازی مانند مکیدن انگشت، نوازش یک عروسک یا پتو، و حتی استفاده از تصورات ذهنی مثبت در سال های بعد برای کاهش اضطراب و استرس است. یادگیری و تمرین خودآرام‌سازی به کودکان کمک می‌کند تا استقلال بیشتری در زمانِ خواب پیدا کنند و به مرور زمان از وابستگی به حضور والدین برای خوابیدن کاسته شود.

همه کودکان قادر مهارت خود آرام سازی را دارند؟

“مهارت خود آرام سازی” مانند توانایی راه رفتن، در درون هر کودک سالمی وجود دارد، اما گاهی کارهایی که والدین انجام می­دهد منجر به پس روی و یا پوشیده ماندن این مهارت می­شود، که تداعی­های غیر مفید خواب است مانند خوابیدن در کنار والدین، راه بردن کودک توسط والد و تکان دادن در کالسکه، راکر یا روی پا یا هر حرکت دیگری که توسط والدین باید انجام شود بر شکوفایی این توانایی سایه می­اندازد.

به مرو زمان کودک به حضور والدین و انجام کارها توسط آنان وابسته تر می­شود و این تداعی های ناسالم خواب تقویت می­شود در حالی که در الگوی خواب كودك ٢ تا ٦ سال، کودک به طور بالقوه در این سنین قادر به خوابیدن بدون کمک زیاد از سمت والدین و یا بدون حضور دائمی آنان را دارد. درست مانند زمانی که کودک می تواند راه برود اما والدین هنوز او را در آغوش می­گیرند و اجازه ایستادن بر روی پاهایش را نمی­دهند با این کار کودک به حضور آنان وابسته تر و والدین فرسوده می­شوند.

والد آگاه و مسئولیت پذیرِ کودکان در سنین پیش از دبستان، باید به دنبالِ یادگیری و توسعه مهارت های والد­گری برای مدیریت خواب کودکش در زمینه­ های زیر باشد:

• باید بتواند عادات سالم خواب را متناسب با سن و ویژگی های خاص رشدی کودک همراه با مهارت مهم «خود آرام سازی» در کودک پرورش دهد.
• هم چنین والدین در این سن به دلیل رشد مهارت کلامی کودکان باید بدانند چگونه با کابوس ها و ترس های کودک برخورد کنند و او را از نظر هیجانی تنظیم کنند. و بتواند مقاومت برای خوابیدن در کودکان را مدیریت کنند. و همچنین بداند چگونه روتین خواب متناسب با سن کودک خود که وارد مرحله کلامی شده را بر اساس الگوی خواب كودك ٢ تا ٦ سال طراحی کند.